İzmir Grevi: Yasal Süreç, Grev Kırıcılığı İddiaları ve Lokavt İhtimali

İzmir Büyükşehir Belediyesi'nde başlayan grev, işçi sendikaları ve belediye arasında yaşanan toplu iş sözleşmesi uyuşmazlığının bir sonucu olarak gündeme geldi. Yaklaşık 23 bin işçinin katıldığı grev, İZELMAN, İZENERJİ ve EGEŞEHİR şirketlerini etkiliyor. Peki bu grev yasal mı ve tarafların hakları neler? 

İşte grev ve lokavt hakkında bilmeniz gerekenler:

• Toplu iş sözleşmesi sürecinde uyuşmazlık tutanağı düzenlenmiş olmalı.
• Bu tutanağın işverene tebliğinden en az 6 iş günü sonra, grev kararı alınabilir.
• Grev kararı, tebliğden sonraki 6 iş günü içinde ilan edilmezse geçerliliğini yitirir.

Grev ve lokavt, Türkiye'de 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu ile düzenlenmektedir. Toplu iş sözleşmesi görüşmelerinde anlaşmazlık yaşanması durumunda işçiler greve, işverenler ise lokavta başvurabilir. Her iki durumda da yasal süreçlere uyulması gerekmektedir.

GREVİN YASAL DAYANAKLARI NELER?

İzmir'deki grev, işçilerin "eşit işe eşit ücret" talebi üzerine başladı. Bu talep, işçilerin iktisadi ve sosyal haklarını koruma amacını taşıdığı için yasal bir dayanağa sahip. Grev, toplu iş sözleşmesi uyuşmazlığından kaynaklandığı için kanuni grev kapsamında değerlendiriliyor.

GREV KIRICILIĞI İDDİALARI

Belediyenin grev sürecinde çöp toplamaya devam etmesi, sendikalar tarafından "grev kırıcılığı" olarak nitelendiriliyor. Sendikalara göre bu durum, Sendikalar Kanunu'na aykırı bir eylem olarak değerlendirilebilir. Ancak, grev nedeniyle çevre sağlığının ciddi şekilde tehdit edilmesi durumunda, Cumhurbaşkanlığı kararıyla grevin ertelenmesi de mümkün olabilir.

LOKAVT NEDİR?

Lokavt, işverenin greve karşılık olarak işçileri topluca işten uzaklaştırmasıdır. Lokavt da grev gibi sadece toplu iş sözleşmesi uyuşmazlığı durumunda ve belirli kurallar çerçevesinde uygulanabilir.

LOKAVT ŞARTLARI NELERDİR?

İşçi sendikasının aldığı grev kararından sonra, işveren 6 iş günü içinde lokavt kararı alabilir. Lokavt da grev gibi yalnızca kanuni yollarla uygulanabilir. Siyasi amaçlı, genel ve dayanışma lokavtları gibi uygulamalar ise kanuna aykırıdır.

GREV VE LOKAVTIN ENGELLENDİĞİ DURUMLAR

Grev veya lokavt, genel sağlığı veya milli güvenliği tehdit ediyorsa, Cumhurbaşkanı kararıyla 60 gün süreyle ertelenebilir. Bu süre sonunda taraflar anlaşamazsa uyuşmazlık Yüksek Hakem Kurulu’na taşınır.

GREV VE LOKAVT SÜRECİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Hem grev hem de lokavt, toplu iş uyuşmazlıklarının çözüm süreçlerinde kullanılan meşru araçlardır. Ancak her ikisi de belirli yasal prosedürler içinde gerçekleştirilmelidir. İzmir'deki süreçte işçilerin grevi kanuni çerçevede yürütülmektedir. Belediyenin tutumu ise sendikal haklar açısından dikkatle değerlendirilmelidir.

KANUN DIŞI GREVLER

Bazen bu koşullar sağlanmadan da grev kararı alınabilmekte: Kanun dışı grevler. Bu türden grevlerin özellikleri şu şekilde:

• Siyasi amaçlı grevler,
• Genel grev (tüm iş kollarını kapsayan),
• Dayanışma grevi (başka işyerindeki greve destek amaçlı),
• İş yavaşlatma, işi sabote etme gibi eylemler kanun dışıdır ve yaptırımı vardır.

İŞVERENİN HAKLARI: LOKAVT

İşçilerin en büyük silahı grevken işverenin bu durumda yapabileceği birşey var mı? Evet var: Lokavt. İşverenin veya işveren kuruluşunun, grev kararına karşılık olarak işçileri topluca işten uzaklaştırmasına lokavt denir.

Kaynak: Halk TV